Home
BOEK informatie
BOEK bestellen
De route Venlo
De route Vl - Gennep
De route Gennep
De route Gn-Nijmegen
Achtergrond info
Contact & Nieuws
Gastenboek
Bronnen
Links
Sitemap

 

 

De MBS-ROUTE van Venlo naar Nijmegen

Deel II Venlo - Gennep

 

 

 

 

 

In Venlo-Noord bieden alleen de bushaltes van lijn 83, die nog steeds bijna volledig het tramtracé van station Venlo tot station Nijmegen volgt, enig houvast. Dit is het einde van de Veldenseweg; deze maakt in de verte bij de auto een knik naar de Nijmeegseweg, de voormalige Rijksweg. Het tramspoor van de MBS liep hier rechtdoor, bereikte ter hoogte van de flats de Rijksweg, die het tot aan de St. Annabrug in Nijmegen niet meer zou verlaten.

 

 

 

 

Verder naar het noorden, nabij de kruising van de Rijksweg met de Hakkenstraat (rechts) en de Van der Grintenstraat (links), vinden we weer een bushalte, die waarschijnlijk op de plaats van de voormalige tramhalte ligt. (Wie weet nog de precieze plaats van deze halte?). De halte was genoemd naar het nabijgelegen Albertushof-klooster.

De Van der Grintenweg (die vroeger wel een andere naam gehad zal hebben) leidde naar het Genooi. Het kapelletje hier trok veel reizigers o.a. uit Gennep, die hier een kaarsje kwamen opsteken.

 

 

 

In allerlei documenten duiken beschrijvingen op van verschillende zijlijntjes in de buurt van de Albertushof. Er zijn voor zover bekend geen foto's van. We vermelden ze hierna voor wat het waard is.

- in 1917 is er een zijspoor aangelegd naar de Hakkenberg, waar zand gewonnen werd voor Rijkswaterstaat;

- in 1926 verscheen er een zijspoor van 287 m. voor de aanvoer van materialen bij de bouw van 63 arbeiderswoningen;

- in 1934 werd aan aansluiting naar de steenfabriek Venlona aan de Veldenscheweg opgebroken.

(Wie meer informatie kan verstrekken wordt van harte uitgenodigd deze te vermelden in het gastenboek)

 

  

 

 

Velden. Heel goed te zien is nog waar het emplacement gelegen heeft. De huizenrij wijkt hier links sterk naar achteren, de parkeerplaats van nu is het emplacement van toen. Er lag een wisselspoor met een veeverlading en een kopspoor naar een los-/laadplaats.

 

 

 

 

 

 

Op de plaats van de uitbouw van Hostellerie De Maasduinen moet de losplaats geweest zijn. FriZ

 

 

 

 

Het emplacement had een lengte van ruim 200 meter; de bushalte neemt slechts een fractie hiervan in beslag. FriZ.

 

 

 

In de buurt van Velden wordt naar verluidt in 1933 een zijspoor aangelegd naar een zandberg die de MBS "voor afgraving ter beschikking werd gesteld." Het spoortje werd een jaar later alweer afgebroken.

Heeft iemand een idee waar dit spoortje gelegen heeft?

 

 

 

 

Hasselt-Velden, 1,4 km voorbij de halte Velden,  was eveneens gezegend met een halte, compleet met wisselspoor maar zonder agent (dus zonder goederenvervoer) en gelegen vóór de uitspanning van P.J. Janssen. Bekend is dat het emplacement in 1935 verplaatst is vanwege de aanleg van een fietspad.

Foto boven: richting noord.

Foto onder richting zuid. De tramlijn bleef tussen de bomen, liep dus ongeveer op de plaats waar de fotograaf staat.

Maar waar was precies de halte, waar lag café Janssen?

 

 

 

 

 

Lomm is het volgende dorp dat de tram aandoet. Links van de weg is nog steeds de ruimte tussen de weg en wat tegenwoordig een saunapark is, zichtbaar voor een doorgaand en een wisselspoor. Ook de lengte, zo'n driehonderd meter komt wel overeen. De Kapelstraat (foto onder FriZ) schijnt pas van na de tramtijd te stammen.

 

 

 

 

Nabij Lomm vindt op 28 maart 1930 een ongeluk plaats. De directeur van de MBS stelt de burgemeester van Lomm in een brief op de hoogte.

“Hierby hebben wy de eer U mede te deelen. dat op 28 dezer om ruim half drie ongeveer 120 Meter ten Noorden van onze halte Lomm een botsing heeft plaats gehad tusschen een vrachtauto toebehoorende aan den heer Antoon van Ooyen, wonende in de Bloemerstraat 87/89 te Nymegen en onzen trein 11 waarby de zich in den vrachtauto bevindende passagier genaamd A. Wilderdyk, wonende Graafscheweg 206 te Nijmegen (naar wij vernamen) niet levensgevaarlyk gewond raakte.”

De auto kwam uit Lomm; de chauffeur had er geen erg in dat er een tram naderde. De auto is door locomotief nr 46 enkele meters voortgeschoven en beklemd geraakt tussen de loc en een boom. De trein bestond uit locomotief, bagagewagen, personenrijtuig en een gesloten goederenwagen. De eerste drie zijn beschadigd geraakt.

 

Het probleem van de MBS-stoomlocs was dat de standplaats van de machinist zich aan de straatzijde bevond, omdat het daar immers het drukste was. Het zicht door de voorruit was beperkt, de machinist hing veelal uit het zijraam. Wat er zich aan de andere zijde van de loc afspeelde werd meestal niet opgemerkt. Met diverse aanrijdingen tot gevolg. 

 

 

 

 

Onze tram zet zijn tocht noordwaarts voort. De dieseltrams konden een snelheid van zo'n 60 km halen. Door de vele stops duurde de ongeveer 40 km lange tocht van Venlo naar Gennep toch nog een kleine twee uur. Ook een stop op verzoek was mogelijk, mits tijdig aangemeld. Een ervan was gepland bij de weg naar het Lottumse Veer.

 

 

 

 

 

 

De tram nadert Arcen. De oude rijksweg en daarmee het tramtracé buigt hier naar links. Rechtdoor loopt de vierbaans rondweg om Arcen. De afstand tussen Lomm en Arcen wordt in 1929 door de stoomloc met een of meer wagens in zeven minuten afgelegd.

 

 

 

 

Nabij de Kasteelstraat en even voorbij de watermolen maakt de weg een scherpe bocht. Het fietspad geeft ongeveer de tramlijn aan.

 

 

 

 

FriZ.

De haakse bocht met bomen aan weerszijden beperkt het zicht. Op 17 mei 1921 heeft hier een botsing tussen een personentrein en een goederentrein plaats gehad. Op 19 mei schrijft de directeur van de MBS, Wolf aan het gemeentebestuur:

 “Op 17 dezer omstreeks 3.20 uur n.m. kwam trein No. 8 van den Maas-Buurtspoorweg komende vanuit Gennep, in botsing met den goederentrein van Venlo komende, even ten Zuiden van den wissel te Arcen. Het bleek trein 8 niet bekend te zijn, door welke oorzaak dan ook, dat te Arcen met den goederentrein zou worden gekruist. De machinist van dezen trein, het gevaar bemerkende, heeft uit alle kracht geremd; de machinist van trein 8 zag het gevaar niet, hetgeen geweten dient te worden aan den bocht welke de lijn ter plaatse maakt.

Persoonlijke ongelukken kwamen niet voor. De materieele schade schijnt niet zeer groot te zijn. Een goederenwagen en post-bagagewagen waren gederailleerd en vrij ernstig beschadigd. evenals de machine van trein No. 8.

Na eenige uren was de lijn wederom vrij.”

 

De machinist van trein 8, had evenals bij het ongeluk in Lomm door zijn standplaats aan de straatzijde geen zicht naar rechts. Goederentrams hadden bovendien het probleem dat alleen de loc beremd was. Alle wagons hadden wel een handrem, maar die kon onderweg niet bediend worden. Bij een zware goederentrein kon de loc wel remmen, maar hij schoof dan meestal door het grote gewicht van de wagens erachter nog een flink eind door.

 

 

 

 

Waar nu de bushalte ligt was ook de tramhalte met een omloopspoor. Op de achtergrond de ruïne van de Schanstoren. Arcen vormde een van de belangrijkste bestemmingen voor het toeristenverkeer. Op de plaats van het flatgebouw stond vroeger het Maashotel, een gerenommeerd hotel temidden van prachtige natuur. Aan de oostzijde een uitgestrekt bosgebied aan de westzijde (juist zichtbaar) de Maas.

Op het noordelijk wissel, dus voor de deur van het Maashotel is op 8 mei 1944 een locomotief met bagagewagen en personenrijtuig ontspoord. Overigens zonder dat iemand letsel heeft opgelopen.

 

 

 

 

Vaak wachtte de tram hier op de wisselplaats op een tegemoet komende tram uit Gennep voor hij zich door de uiterst smalle dorpsstraat perste.

 

 

  

 

Ongelukken zijn in deze smalle straat en met een slecht berende tram met slecht uitzicht voor de machinist niet te vermijden.

Op 19 september 1919 schrijft directeur Wolf:

“Heden is te Arcen door trein 7 een achtjarig meisje, genaamd Goosje Timmermans, aangereden.

Het ongeval moet zich als volgt hebben toegedragen: juist toen de trein de kom van het dorp passeerde kwam het meisje uit eene woning, gelegen aan de westzijde van het spoor. Het werd door den trein gegrepen en een eindweegs medegesleept. Door eene vrouw, die het kind op den weg zag liggen werd het opgenomen en vervolgens per automobiel naar het ziekenhuis te Well vervoerd, alwaar het hedenmiddag aan de bekomen verwondingen overleed.

Het personeel van den trein, conducteur J. Hendriks en machinist Fr. Schoones, heeft niets van het ongeval bespeurd.

Dr Kroll uit Well verleende de eerste geneeskundige hulp.”

 

Trein 7 was op weg naar Gennep. Waarschijnlijk is het meisje uit een van de huizen aan de linkerkant waar de tram rakelings langs reed, gekomen, terwijl de machinst rechts stond. Hij heeft de aanrijding zelfs niet opgemerkt. In 1929 wordt de maximumsnelheid in het dorp teruggebracht tot 10 km/h. 

 

 

 

 

 

Aan het eind van het dorp lag nog een halte op verzoek. Na passage van een Mariakapel zet de tram langs de Maasstraat koers naar Well.

 

 

 

 

Twee kilometer buiten Arcen arriveren we bij een volgende wisselplaats, halte Broekhuizerveer, vanwaar de reizigers na een korte wandeling de veerpont over de Maas naar Broekhuizenvorst konden nemen. De contouren van het emplacement zijn nog steeds goed zichtbaar, het is een een parkeerplaats geworden voor vrachtauto's, en ook de bushalte is gebleven. 

 

 

 

 

Tussen de oude bomen door is de brouwerij van Hertog Jan te ontwaren. De tramlijn is net een jaar in dienst als "vier bevriende brouwers besluiten de handen ineen te slaan en samen Stoombierbrouwerij De Vriendenkring op te richten", zo meldt ons de site van de huidige brouwer. (http://www.hertogjan.nl/site/0203-Historie.php)

 

 

 

In vergelijking met een foto uit 1914 lijkt het gebouw nog weinig gewijzigd. In 1915 bouwt de MBS een nieuwe aansluiting met overslagplaats “in verband met de oprichting eener stoombierbrouwerij".

 

 

  

In het logo van de brouwerij, die natuurlijk al lang geen stoombrouwerij meer is, herkennen we wel een oude auto en een paardenkar, maar helaas niet de tram. Bekend is dat menig vaatje bier per tram is afgevoerd en dat een rit naar de brouwerij zeer gewild was bij de machinisten; ze kregen er vaak een glaasje aangeboden!

 

 

 

 

De boog in de berm van het kruispunt Rijksweg - Kruisweg laat nog precies het tracé zien van de aansluitlijn die ergens de Kruisweg overstak en voor de brouwerij naar rechts boog.  Wanneer in het midden van de jaren '20 de Vriendenkring grote successen boekt en landelijke bekendheid krijgt met het voor die tijd nog weinig bekende ondergistend bier ('pils'), kan uitbreiding van de traminfrastructuur niet uitblijven.  

De gemeente Arcen en Velden verleent op 22 maart 1928 een vergunning “tot het leggen van een tramspoor dwars over den Kruisweg te Arcen". Het moet de een uitbreiding zijn geweest die haaks over de Kruisweg voor het witte bedrijfsgebouw gelegen heeft. (het woonhuis stond er waarschijnlijk nog niet).

 

 

 

 

Het gerucht gaat dat ooit een machinist, die bij de brouwerij "goed zijn best gedaan had", met een lange (goederen)stoomtram richting Venlo een geplande stop bij station Arcen miste en verderop op de tegemoetkomende diesel gelopen is.  Het waren flinke goederentreinen toen, met een groot aantal ladingen fusten bier, houten tonnetjes want kratten kenden ze nog niet. "Hij klom d’r bovenop," zei de bestuurder vd tram later, Dat kwam omdat er alleen goederenwagens achter hingen, die, doordat ze onberemd waren, doorduwden met als gevolg dat de loc schuin omhoog geduwd werd.

Hoe het ook zij, wij vervolgen onze tocht ondertussen aan de linkerzijde van de oude Rijksweg, zo ongeveer waar nu het fietspad ligt.

 

 

 

Vanaf het noordelijke begin van de rondweg om Arcen terugkijkend over de oude Rijksweg lijkt er de afgelopen eeuw nauwelijks meer veranderd dan dat de tramlijn in de berm is afgebroken. FriZ

 

 

 

 

De andere kant op is de loop van de tramlijn moeilijker te herkennen. Deze zal hier wel rechtdoor gelopen hebben tot bij de gebouwen in de verte (Klein Vink).

 

 

 

 

De bushalte heet tegenwoordig Klein Vink/Thermaalbad een geeft daarmee naam aan de nieuwe ambitie van Arcen. In de dienstregelingen van de MBS treffen we de namen St.Paul en daarvoor Trappistenklooster aan.

In het jaar 1936 koopt de MBS voor de som van 385 gulden het terrein Klein Vink aan voor de winning van grind. Er zal een zijspoor voor zijn aangelegd.

 

In het vierde oorlogjaar (31 augustus 1944) doet zich een tragisch ongeval voor bij deze halte. Een vrouw springt uit de nog in beweging zijnde trein 5 (richting Gennep), valt en komt met de voeten onder de achter het rijtuig volgende wagen. "Zij zal een voet moeten missen," meldt een krant opmerkelijk zakelijk. De snelheid van de trein bedroeg + 6 K.M. per uur.

 

 

 

 

We zijn in de winter van 2012 nog net op tijd om de resten van een klooster te kunnen fotograferen, tenminste dat dachten we toen, maar twee inwoners van Arcen hebbebn nieuwe informatie aangeleverd.

Frans Peeters meldt dat het klooster St. Paul niet aan de Rijksweg stond. Je moest vanaf de halte Klein Vink, genoemd naar het gelijknamige café, een zandweg in die haaks op de Rijksweg, dwars door het bos liep. Dan kwam je aan rotonde met daarachter het reusachtige klooster met zijn vele bijgebouwen, waaronder bijvoorbeeld een eigen electriciteitscentrale, en een klein-seminarie.
Joke Geelen schrijft hetvolgende. 

"Het klooster Sint Paul is al in de jaren 80 afgebroken.

Het gebouw op de foto was het woonhuis van de familie Hafmans. Het modernere gebouw links daarnaast was van de Broeders van Zeven Smarten en heette Roobeek. Achter het huis van de familie Hafmans was vroeger een jongens internaat. Dit is in de Jaren 60 afgebrand.

Het oudere gebouw (foto hieronder) links van het modernere gebouw hoorde bij het voormalige klooster Roobeek.

Het modernere gebouw werd, nadat de broeders weg waren, een pension. Het klopt wel dat er een Mulo was gevestigd tegenover het oude gebouw van ROOBEEK. Heden ten dage biedt het gebouw onderdak aan de plaatselijk golfvereniging. Rechts van de gebouwen is eind jaren 50 ambachtschool “De Hamert”  gebouwd, bekend vanwege zijn voortreffelijke bakkersopleiding. Zowel op de ambachtschool als op de MULO werden lessen gegeven door paters van St. Paul als broeders van Roobeek."

 

Al vanaf de aanleg van de MBS-lijn in 1912 heeft St.Paul een spooraansluiting gehad met een eenvoudige overweg over de Rijksweg ten behoeve van de aanvoer van kolen. Een tram heeft er nooit gereden omdat de kolenwagens vanaf de halteplaats met paarden naar het klooster en teruggetrokken werden.

 

 

 

 

Het verlaten klooster wordt omgebouwd tot luxe appartementen: Residence Roobeek. 

 

 

 

 

 

Puffend en blazend in verband met het hoogteverschil bereikt onze loc Kanaalmond/De Hamert.

 

 

 

 

Bij Kanaalmond ligt volgens de boeken de wisselplaats, al doet de grote parkeerplaats voor Restaurant de Hamert en de bomenrij erachter vermoeden dat hij hier (zie foto onder) gelegen heeft. Wie kan mij vertellen waar het omloopspoor precies gelegen heeft? (gastenboek!)

 

 

 

 

Eén spoor moet langs de weg gelopen hebben en het andere - zeg maar - waar nu het fietspad ligt.

Moest de MBS bij de aanleg in 1912 de leverantie van grind nog aanbesteden, gaandeweg krijgt de maatschappij dóór dat ze beter zelf grind en zand kan leveren. Zo wordt in het jaar 1921 een zijspoor aangelegd (en in 1926 nog eens met 175 m verlengd) naar het terrein van de heer Mauritz te Kanaalmond, waar rijke grindlagen zijn aangetroffen. De lijn moet bij Kanaalmond hebben afgetakt, om de groeve op het landgoed De Hamert, waar zeer gewild zuiver wit grind gedolven werd, te bereiken. De oversteek van de Rijksweg was niet echt gevaarlijk omdat er in die jaren maar incidenteeel een voertuig over reed. De grinderij schijnt zelf een smalspoorlijntje gehad te hebben, dat via een tunnel onder de Rijksweg naar de Maas liep.

Meer hierover op de site Industriespoor van Henk Kolkman: http://www.industriespoor.nl/Hamert.htm

 

 

 

 

De Hamert is - zeker in de eerste decannia van de vorige eeuw - een populaire stek voor dagtoerisme. In 1913 rijdt er zelfs een extra retourtram Venlo - De Hamert.

Ook in de jaren voor de oorlog is dat nog het geval. Een ex-medewerker wiens vader ook bij de MBS werkte herinnert zich het volgende uit zijn jeugd.

"Wij stapten vaak in de Hamert uit. daar was de agent; vader en moeke stapten daar even uit en dan gingen wij bij het kanaal in het water spelen en dan dronken we daar iets fris (spuitwater). We hadden toch vrij reizen. Vader vulde de reiskaart in als de conducteur kwam; als die niet kwam dan vulde hij niks in. Hij kon niet onbeperkt reizen, maar hij had een roze kaart met een aantal vakken, die moesten worden afgetekend, voor volwassenen en kinderen.

Toen ik later naar school ging, moest ik een schoolkaart aanvragen, maar die was voor het personeel ook gratis. "

 

 

 

 

Even voorbij de Hamert ligt het Gelderns-Nierskanaal, dat Napoleon nog ooit getracht heeft te verlengen onder de naam Fossa Eugeniana tot een verbindingskanaal tussen Maas en Rijn. De werkzaamheden zijn gestart, maar nooit voltooid.

 

 

 

 

De Rijksweg ligt op een betonnen brug over het kanaal, de MBS heeft er indertijd een duiker geplaatst.

 

 

 

 

Het katholieke Limburg verloochent zich niet; weer een Mariakapel passeren we we op onze tocht naar het noorden.

 

 

 

 

Tussen De Hamert en Wellerlooij loopt de Rijksweg dicht langs de Maas. Het fietspad ligt achter de bomenrij, het tramspoor lag ervóór. 

 

 

 

 

Wellerlooi treffen we in feesttooi, papieren roosjes in sparren, een oud gebruik om een jubileum te vieren.

Hier lag een wisselplaats, een veelading en er werd in de beginjaren van de tram een waterkolom geplaatst; kennelijk was de afstand Gennep - Venlo te lang voor de capaciteit van de waterbakken aan de loc.

 

In september 1944 zijn de militaire bewegingen in deze omgeving talrijk. Met de moed der wanhoop houdt de MBS de tram aan de praat. Maar op 7 september 1944 worden de wissels in Wellerlooij dusdanig beschadigd door door Duitse autocolonnes op het spoor gereden grond, dat de lijn versperd is waardoor de tram niet verder rijdt dan Wellerlooi.

 

 

  

Naast transport van industriële producten als bakstenen en dakpannen uit Venlo, heeft de MBS ook een belangrijke functie in het agrarisch vervoer. In 1925 bouwt de Limburgschen Land- en Tuinbouwbond (LLTB) bij de halte Wellerlooi een loods. Naast de loods bevond zich het huis van de MBS-agent, die goederen van dorpsbewoners innam en op transport stelde of ontving en opsloeg.

 

 

 

 

Ten noorden van Wellerlooij wordt het gebied wat geaccidenteerd. Hier ligt aan de lijn de Geijsselberg, een maasduingebied. De straat De Geijsselberg loopt in een lus om de gelijknamige berg heen. Dit is de zuidelijke ingang.

 

 

 

 

De noordelijke ingang heeft een tramverleden. In 1935 wordt de Geijsselberg ten behoeve van de eigen zandwinning door de MBS aangekocht voor het luttele bedrag van f 1461,-. Twee jaar later komt er een zijspoor, dat vanaf Gennep kan worden bereden. Het wissel lag bij km. 92.9, de afgraving bij 92,5.  

 

 

 

 

 Met een beetje fantasie zie je hier een rij platte wagens met een ploeg arbeiders ernaast die met eenvoudige schoppen de zandberg afgraven en het zand op de hoge wagens deponeren.

 

 

 

Ruim twee kilometer verder (km 95.2) ligt de halte Well, al ligt het dorp zelf wat ten westen van de Rijksweg. In de tramjaren is hier een wisselplaats waar elke personentram een verplichte stop heeft, ook al zijn er geen passagiers.

Ene Vink bouwt aan de tramlijn een elektrische maalderij. Er is nu nog wel een café Vink, dat heeft er wellicht nog mee te maken. Een enorme parkeerplaats (op de foto achter de bus) doet vermoeden dat daar ergens de wisselplaats inclusief een veeverlading heeft gelegen. De ruimte is echter veel uitgestrekter dan voor een wisselplaats nodig is. Er zullen wel enkele gebouwen, mogelijk een LLTB-loods zijn afgebroken.

 

 

 

  

Omdat er verder niets meer aan de tramjaren doet denken, plaatsen we maar enkele plaatjes van de bussen van Breng en Veolia op lijn 83, de nazaat van de tramlijn Nijmegen - Venlo.

 

 

 

Ten noorden van Well heeft de Rijksweg nog een authentieke uitstraling.  De bomen zijn natuurlijk wel veel dikker en groter dan inhet begin van de vorige eeuw, maar met een beetje goede wil is er in de relatief brede berm nog wel een tramspoor met een breedte van 100 cm voor te stellen.

 

 

 

Aijen, km 99.7, kent al vanaf de aanleg een wisselspoor. In 1917 wordt de wisselplaats verlengd en komt er een zijspoor naar een “in ontginning genomen turfveenderij”. Twee jaar jaar is deze kennelijk alweer beëindigd: de sporen worden opgebroken.

 

 

 

 

Even voorbij de wisselplaats ligt het gebouw van de voormalige melkfabriek St. Antonius-Abt. Vele melkbussen moeten hier per tram aan- en afgevoerd zijn.

 

 

  

De melkfabriek ligt een eindje van de trambaan af, er was geen officiële halte- of losplaats. De tram reed hier langzaam voorbij terwijl de conducteur snel de volle melkbussen in de goederenwagen (bij de diesel in de motorwagen) plaatste en de lege naast de trambaan zette. Onderweg werden bij verschillende agenten melkbussen opgepikt of afgeleverd.

 

 

 

 

Weer twee kilometer verder (km 101,7) ligt Bergen, waar de best bewaarde herinnering aan de Maas-Buurttram te vinden is. De ruimte voor de wisselplaats is goed herkenbaar.

 

 

 

 

De wisselsporen worden in 1918 verlengd.  In 1927 bouwt de LLTB ('Boerenbond') er een pakhuis met een laadbordes waarlangs een kopspoor wordt aangelgd. Ook na het beëindigen van de tramdienst in 1944 blijft het gebouw nog lang in gebruik bij de Boerenbond, later wordt er een metaalslijperij gevestigd, daarna staat het vele jaren leeg.

Geert Jacobs koopt in 1983 een bouwval, die inmiddels prachtig gerestaureerd is en op de gemeentelijke monumentenlijst staat, en vestigt er een potterie, die hij met gevoel voor historie "De Tramhalte" doopt. (http://www.tramhalte.com)

 

 

 

 

In en rond het gebouw wordt de herinnering aan de Maas-Buurttram levend gehouden.  Buiten zien we een schilderij met de donkergroene stoomloc, een teakhouten personenrijtuig, een grijze bagage/postwagen en een platte goederenwagon voor vervoer van o.a. zand en grind, maar ook bijv. aardappelen of kolen.

 

 

 

 

Aan de voorzijde zien we het overkapte laadbordes, een stationsklok zal er niet gehangen, een bank niet gestaan hebben. De klinkers markeren het kopspoor; het gras de doorgaande hoofdlijn.

 

 

 

 

Binnen hangt het oorspronkelijke stationsbord,

 

 

  

 ... een dienstregeling uit 1925 en een foto van de trotse machinist Bartels met zijn diesel in Arcen.

 

 

 

 

 

Wij verlaten Bergen terwijl nog steeds de linkerberm verdacht breed blijft.

 

 

 

 

Bij km 104.0 ligt het gehucht Heukelom, dat wel een wisselplaats heeft gehad maar waar zelden gestopt werd, slechts op verzoek. In 1915 wordt hier een zijspoor aangelegd naar de nieuw gebouwde steenfabriek St Antonius Abt; vier jaar later komt er nog een stuk spoor bij. De fabriek bestaat na allerlei veranderingen en onderbrekingen nog steeds, sinds 1924 onder de naam Nuance. (is links op de foto te zien).

Vermoedelijk lag de aansluiting aan de noordzijde van de fabriek, die tot ver in de jaren '60 ook nog een eigen smalspoornet in de uiterwaarden voor o.a. kleivervoer heeft gekend.

Grote hoeveelheden bakstenen zijn per tram, meestal in extra goederentreinen verzonden. Lege wagens werden op de wisselplaats afgekoppeld en met handkracht naar de fabriek geduwd. De volle wagens werden door de stoomloc en later een van de goederendiesels bij de fabriek opgehaald.

 

 

 

 

Afferden, km 106.7. Bij aanleg in 1912/13 wordt de lijn door de krappe straten van het dorp Afferden gelegd. Ook al het autoverkeer perst zich de jaren erna over de Rijksweg dwars door het dorp. In de jaren dertig wordt bij wijze van werkgelegenheidsproject een rondweg om het dorp gelegd. Op deze foto zien we het zuidelijke deel van de oorspronkelijke Rijksweg, rechts ligt de rondweg. FriZ. 

 

 

 

 

Ook de tramlijn wordt over de rondweg heen geleid, met name om te voorkomen dat de tram tweemaal de nieuwe Rijksweg moet oversteken; ongeveer 2 km nieuw spoor is er voor nodig, inclusief een nieuwe wisselplaats en heel veel zand, dat door de MBS wordt aangevoerd en waardoor er in 1934 tot 1936 grote winsten gemaakt worden.

Tot 1936 is hier bij De Sleutels (die nog steeds zo heet) de halte. 

 

 

 

 

 Het spoor liep links vlaks langs de huizen. De historische tekening op het witte huis geeft de situatie weer van voor de tram.

 

 

 

 

Het voormalige postkantoor, waar elke ochtend de post voor Afferden en Siebengewald uit Nijmegen per tram werd aangevoerd en de zakken uitgeladen.

 

 

 

 

Bij de boerenbond lag een wisselplaats, die in 1926 wordt uitgebreid en voorzien van een weegbrug. Na 1936 is de oude lijn vanuit het noorden tot hier gehandhaafd voor goederentreinen, de rest van het spoor werd verwijderd. (Weet iemand hoe de bediening precies verliep en hoe de sporensituatie was?  Graag informatie via het gastenboek.)

 

 

  

Dit is het grondig verbouwde voormalige LLTB-gebouw. Vermoedelijk is het verhoogde gedeelte met reling het vroegere losperron.

 

Verz. J. Heijligers
 

J. Heijligers ontdekte twee zeer bijzondere foto's. We kijken in noordelijke richting en zien in de verte de oude kerk van Afferden. Het wissel en het zijspoor zijn, getuige de nog onbegroeide berm, pas kort voor het maken van de foto aangelegd. Het zal ongeveer 1934 zijn, het begin van de aanleg van het dijklichaam voor de rondweg die links om de kerk heen gelegd zal worden. Ook de doorgaande tramlijn zal vanaf 1936 over deze dijk lopen.

 

 

verz. J. Heijligers

 

Een tweede unieke foto. Bij de aanleg van de rondweg om Afferden zouden deze twee locjes zijn ingezet voor het vervoer van zand, dat voornamelijk in Bergen werd afgegraven. De machines zijn niet van de MBS, maar waarschijnlijk van een aannemer.

 

 

 

Terug naar het heden; we rukken verder op naar het noorden en passeren daarbij de halte bij de Heijense molen. 

 

 

 

 

   

Aan de zuidzijde van het dorp Heijen vinden we weer een voormalige boerenbondloods, mooi opgeknapt door Rover Media Group.

 

 

 

 

Op een nabijgelegen huis prijkt de naam van de halte: Heijen-Zuid.

 

 

  

Heijen-Zuid heeft in de hoogtijdagen van de tram een los-/laadspoor met veeververlading en een weegbrug. Het zijspoor is evenals de goederenloods van de boerenbond gebouwd in 1927. In 1932 volgt een melkverlading. Er zullen schapen, varkens en paarden vertrokken zijn naar de veemarkten in Nijmegen of Venlo. In de goederenloods zal aanvoer hebben plaats gehad van zakken graan en bakwagens kunstmeststoffen . 

 

 

Het gebouwtje is in de jaren zeventig verworden tot een dichtgetimmerde bouwval met een  modderig erf ervoor en een donker fietspad achterlangs.  (FriZ). Pas sinds begin april 1986 loopt het fietspad voorlangs.

 

 

Het oude losperron met karakteristieke schuifdeur in 1986.

 

 

 

Een blik op het overdekte losperron in 2012. FriZ

 

 

 

 

Nog geen kilometer verderop bevindt zich de halte Heijen. Een fris gazon markeert de ruimte van de wisselplaats.  

Door een gescheurde wielband ontspoort hier op 24 mei 1944 trein 13 op het wissel. Er ontstaat een vertraging van twintig minuten; de tegemoet komende trein 12, moet wachten tot de AB3 (een personenrijtuig) “vrij” van het hoofdspoor is geplaatst: vertraging 75 minuten. Een ontsporing werd snel verholpen; de dienstregeling was heilig.

 

 

 

 

Aan de oostzijde van de Rijksweg, waarschijnlijk waar nu Café Schuttershof zich bevindt, woonde de de agent van de MBS, Deegen, die de goederen van de Heijense bewoners aannam en verzendklaar maakte. Er zullen wel manden met broden of kippen, vaatjes bier, melkbussen en kisten fruit aangeboden zijn.

 

 

 

De wisselplaats lag dwars over de Boxmeerseweg. FriZ

"We gingen vaak met de tram tot hier en dan met de pont over naar Boxmeer. We moesten met elke bedevaart mee," herinnert een oud-Gennepenaar zich.

 

 

Lees verder in: De route Gennep

 

Top
webmaster@maas-buurtspoorweg.nl